Υπαρξισμός

ανθρωποκεντρική

Το μήνυμα του υπαρξισμού είναι ότι οι άνθρωποι, ριγμένοι σε ένα κόσμο όπου κυριαρχεί η αποξένωση και η έλλειψη αυθεντικότητας, έχουν τη δυνατότητα να ξαναβρούν τον εαυτό τους με όχημα την αποφασιστικότητα και το άνοιγμα προς τους άλλους.

Υπαρξισμός και πώς συνδέεται με την ψυχοθεραπεία

Κατά αρχήν η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δεν πατρονάρεται από καμία αρχή και είναι διευρυμένη στο να δέχεται φρέσκιες ιδέες και επιρροές .Το υπόβαθρό της είναι φιλοσοφικό, εμπειρικό και επιστημονικό. Αντλεί τις θεωρητικές της ιδέες από ένα τεράστιο έργο φιλοσοφικών συγγραμμάτων που αναφέρονται σε αξίες και ιδέες των πιο θεμελιωδών υπαρξιακών ερωτημάτων, όπως "ποιο είναι το νόημα της ζωής" ή "πώς μπορώ να πραγματώσω το συναίσθημα της ευτυχίας".

Οι βασικοί φιλόσοφοι που διαμόρφωσαν αυτό το κίνημα ήταν οι Soren Kierkegaard, Friedrich Nietzsche, Martin Buber, Karl Jaspers, Paul Tillich, Gabriel Marcel, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre, Maurice Merleau-Ponty, Albert Camus.

Οι επιστήμονες (ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, ανθρωπολόγοι) που εφάρμοσαν αυτές τις αρχές στην ψυχοθεραπεία είναι οι Ludwig Binswanger, Medard Boss, Frits Perls, Carl Rogers, Abraham Maslow, Victor Frankl, Rolo May, Bugental, Laing, Michel Lobrot, Irvin Yalom κ.ά.

Υπαρξισμός και βασικές έννοιες

• Η ύπαρξη: Η ύπαρξη είναι κάτι περισσότερο από μια συλλογή αφηρημένων, ουσιωδών ιδιοτήτων, είναι η συγκεκριμένη οντότητα που βρίσκεται μπροστά μας. Η προσπάθεια να ανάγουμε τα ουσιώδη χαρακτηριστικά σε ένα σύνολο σημαίνει μείωση της αρτιότητας της ανθρώπινης φύσης και της θέασης του ανθρώπου ως καρικατούρα.

• Φαινομενολογία: Το σύνολο τον βιωμένων εμπειριών που καθορίζουν τη μια μοναδική και ιδιαίτερη σχέση που έχει το κάθε άτομο με τον εαυτό του και τον κόσμο.

• Η ύπαρξη ως ρήμα: Η ανθρώπινη ύπαρξη είναι ένα σύνολο δυνατοτήτων και ένα γεγονός με τη μορφή ρήματος και όχι ένα ουσιαστικό με τη μορφή αντικειμένου.

• Η ύπαρξη είναι ελεύθερη: Ο ισχυρισμός ότι κάθε άνθρωπος είναι εκ βαθέων ελεύθερος και υπεύθυνος για τη μοίρα του είναι η καρδιά της φιλοσοφίας του υπαρξισμού.

• Η ύπαρξη είναι περιορισμένη: Η ύπαρξη μπορεί να είναι ελεύθερη αλλά δεν είναι αυτόνομη και αιώνια. Οι περιορισμοί της πραγματικότητας και το όριο του θανάτου δεν μπορούμε να τα υπερβούμε .

• Η ύπαρξη σαν επιθυμία: Το μέλλον με τις προσδοκίες μας είναι αυτό που καθορίζει το παρόν, το οποίο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με το παρελθόν. Ο βασικός λόγος των ανθρώπινων ενεργειών, είναι το κίνητρο και όχι το αίτιο.

• Εδώ και τώρα: Στο εδώ και τώρα η αντίληψη του ανθρώπου στοχεύει πάντα σε κάτι ώστε να το ιδιοποιηθεί, χωρίς να το αντιλαμβάνεται σαν χωριστή οντότητα. Ο άνθρωπος μπορεί να ιδωθεί σαν οντότητα μόνο σε σχέση με κάτι στο εδώ και τώρα, και όχι σαν απομονωμένη ύπαρξη από τον κόσμο.

• Η ενσώματη ύπαρξη: Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο δεν είναι μόνο νοητικός αλλά τον και βιώνουμε σωματικά.

• Η ύπαρξη ως ενοχική και αγχώδης: Όχι με την έννοια ότι έχω τύψεις για κάτι που έχω κάνει αλλά ότι δεν έχω εκπληρώσει το σύνολο του δυναμικού μου και το άγχος που συνεπάγεται καθώς έχω επιλέξει κάτι άλλο.

• Η μη αυθεντική ύπαρξη: Η άρνηση της ελευθερίας και της ευθύνης που έχουμε για τον εαυτό μας ως άτομα, μας κάνει να συμμορφωνόμαστε στις αξίες των άλλων και της μάζας. Η αυταπάτη είναι ένα καλό μέσο για να υπονομεύσουμε τους εαυτούς μας.

• Η αυθεντική ύπαρξη: Τη ζωή για να τη ζήσουμε θέλει θάρρος και αποφασιστικότητα, αφού μόνο έτσι μπορεί ο άνθρωπος να αντιμετωπίσει την υπαρξιακή ενοχή και το άγχος.