Η ανθρωπιστική ψυχολογία ευτυχώς, δεν είναι δυνατόν να οριστεί με ένα και μοναδικό τρόπο. Κάθε ανθρωπιστική-υπαρξιακή ψυχοθεραπεία ενθαρρύνει τους θεραπευόμενους να εστιάσουν σε διαφορετικό ψυχολογικό πεδίο, αλλά πολύ συγγενικό μεταξύ τους. Είναι καλύτερα να μιλάμε για ανθρωπιστικές ψυχοθεραπείες, παρά για μία ανθρωπιστική ψυχοθεραπεία.
Οι ψυχοθεραπευτικοί προσανατολισμοί που υιοθετούμε στο vita therapy προέρχονται από την ανθρωπιστική ψυχολογία.
Τι σημαίνει Γκεστάλτ;
Υπάρχουν πολλοί όροι, όπως διαμόρφωση ή δομή, αλλά η πιο επικρατούσα είναι ολότητα.
Πριν από τη θεραπεία Γκεστάλτ, υπήρξε το φιλοσοφικό ρεύμα Γκεστάλτ με ιδρυτή, τον Max Wertheimer, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η ανθρώπινη αντίληψη λειτουργεί ολιστικά, δηλαδή για να αντιληφθούμε μια κατάσταση, ένα πρόσωπο ή μια μελωδία, συνθέτουμε τα επιμέρους στοιχεία σε μεγαλύτερα σύνολα ώστε να βγάλουμε ένα νόημα.
Οικοδομώντας γνωστικοσυναισθηματικά ένα Γκεσταλτ δίνουμε νόημα σε αυτό που μας συμβαίνει. Για παράδειγμα, για να νοηματοδοτήσουμε τη σχέση μας με ένα άτομο χρειάζεται να γνωρίσουμε ποιες πλευρές της σχέσης μάς ικανοποιούν και ποιες μας δυσαρεστούν.
Όλη η θεωρία προσωπικότητας και το θεραπευτικό οικοδόμημα που έκτισε ο Carl Rogers στηρίζεται πάνω στην αρχή ότι οι ανθρώπινοι οργανισμοί έχουν μια τάση για μέγιστη ανάπτυξη. Οι επιθυμίες για δράση, εξερεύνηση, επικοινωνία, συγχώνευση, αναγνώριση και αυτονόμηση είναι εκφράσεις της τάσης πραγμάτωσης, ή μιας αυξανόμενης ωριμότητας ώστε το άτομο να γίνει αυτό που πραγματικά είναι.
Δηλαδή στόχος είναι:
- η εγκατάλειψη των μασκών με τι οποίες νομίζει ότι γίνεται αρεστός στους άλλους,
- η ελεύθερη βίωση των συναισθημάτων που συνοδεύεται με μια ταυτόχρονη δόμηση και άλλων πτυχών του εαυτού,
- η ανακάλυψη ότι ο εαυτός είναι διαδικασία που υπερβαίνει το χώρο και το χρόνο καιόχι κάτι σταθερό και άκαμπτο, διανοητικά και συναισθηματικά,
- η βαθιά πίστηστις επιλογές και τις συμπεριφορές του και
- η επίγνωση ότι η πηγή αξιολόγησης είναι μέσα του, για το τι είναι καλύτερο για αυτόν.
Το μήνυμα του υπαρξισμού είναι ότι οι άνθρωποι, ριγμένοι σε ένα κόσμο όπου κυριαρχεί η αποξένωση και η έλλειψη αυθεντικότητας, έχουν τη δυνατότητα να ξαναβρούν τον εαυτό τους με όχημα την αποφασιστικότητα και το άνοιγμα προς τους άλλους.
Υπαρξισμός και πώς συνδέεται με την ψυχοθεραπεία
Κατά αρχήν η υπαρξιακή ψυχοθεραπεία δεν πατρονάρεται από καμία αρχή και είναι διευρυμένη στο να δέχεται φρέσκιες ιδέες και επιρροές .Το υπόβαθρό της είναι φιλοσοφικό, εμπειρικό και επιστημονικό. Αντλεί τις θεωρητικές της ιδέες από ένα τεράστιο έργο φιλοσοφικών συγγραμμάτων που αναφέρονται σε αξίες και ιδέες των πιο θεμελιωδών υπαρξιακών ερωτημάτων, όπως "ποιο είναι το νόημα της ζωής" ή "πώς μπορώ να πραγματώσω το συναίσθημα της ευτυχίας".
Η υπερατομική ψυχολογία (transpersonal psychology), είναι ένας σχετικά πρόσφατος κλάδος της ανθρωπιστικής ψυχολογίας, ή μάλλον προέκταση της.
Η πρωταρχική ανάγκη του ανθρώπου να ανακαλύψει το νόημα της ζωής δεν άφησε κανένα περιθώριο στη ψυχολογική κοινότητα, να μην προστρέξει στις "πηγές". Οι πηγές αυτές συνίστανται από διαφορετικές παραδόσεις και συστήματα, όπως οι επικούρειοι, οι νεοπλατωνικοί, οι προσωκρατικοί, οι φιλόσοφοι της ‘ανατολής’, η γιόγκα, ο ζεν βουδισμός, νεότεροι φιλόσοφοι (Κρισναμούρτι, Ken Wilber κλπ), υπερβατικός διαλογισμός.
Παρακάτω θα προσπαθήσω να απαντήσω σε κάποια θεμελιώδη ερωτήματα, μέσα από το πνεύμα της υπερβατικής ψυχολογίας.
Το πρώτο βήμα που κάνει, η υπερατομική ψυχολογία, είναι να απομυθοποιήσει κάθε θρησκευτική, πολιτική και πνευματική εξουσία. Το αποτέλεσμα είναι να ελευθερώσει τον άνθρωπο από δαιμονοληψίες και προκαταλήψεις χρόνων, που έχουν ως σκοπό την χειραγώγηση και υποδούλωση του ατόμου.